Het is al jaren je droom, om je eigen muziek te schrijven, en je hebt besloten om het serieus aan te pakken. Maar na heel wat gegoochel op Google ben je nog geen steek verder. Tijd om daar verandering in aan te brengen.
Wat voor muziek maak je?
De eerste vraag die je jezelf moet stellen is: ‘welke muziek wil ik maken?’ Een lastige vraag als je net begint, misschien vindt je alles wel leuk, en wil je gewoon experimenteren zonder je meteen op een genre te richten. Toch is het wel belangrijk om hier over na te denken.
Een singer-songwriter die zich richt op akoestische folkmuziek is heel wat anders dan een elektronische Techno of House producer.
Maak je muziek zelf, of werk je ook samen met andere muzikanten, of speel je in een band? Wil je vooral muziek maken voor op Spotify of wil je jouw muziek ook live uitvoeren op het podium?
Welk programma heb ik nodig?
Als singer-songwriter of componist heb je in principe genoeg aan pen en papier. Maar waarschijnlijk wil je jouw muziek ook opnemen om te delen met de rest van de wereld, of in ieder geval met vrienden en familie.
Je hebt dus software nodig en vanzelfsprekend ook een computer. De computer die je hebt is meer dan voldoende om mee te beginnen, maar mocht je nog geen computer hebben, check dan even dit artikel voor meer info over wat je nodig hebt.
Singer-Songwriter of muzikant?
Er zijn drie software pakketten die ik aanraad aan beginners. Ben je een singer-songwriter of muzikant en werk je voornamelijk met instrumenten en zang? Kies dan voor Cubase of Logic. Als je toevallig een Mac hebt dan is Logic een uitstekende keuze, ook een stuk goedkoper dan Cubase. Garageband, is standaard geinstalleerd op een Mac en is de gratis versie van Logic.
Heb je geen Mac? Dan is Cubase de beste optie dit werkt namelijk op zowel Mac als Windows.
Het voordeel van Logic en Cubase is dat je alle tools krijgt die je nodig hebt om te beginnen met het opnemen en bewerken van je eigen liedjes. Vooral de editing functies van Cubase zijn enorm krachtig. Logic is iets eenvoudiger in gebruik omdat je bij Cubase ontzettend veel functies hebt die je in eerste instantie niet persé nodig hebt.
Maar beide software pakketten, ook wel een DAW (Digital Audio Workstation) genoemd, bieden diverse effecten en instrumenten om je muziek zo goed mogelijk te laten klinken. Denk aan akoestische drums, piano en synthesizer geluiden, maar ook effecten zoals galm en delay.
Elektronische muziekproducer?
Maak je liever elektronische muziek? Dan is Ableton Live de beste keuze. Ableton heeft de beste synthesizers en effecten van alle DAWs en is echt gefocust op elektronische muziekproductie. Het werkt ontzettend snel en is makkelijk in gebruik. Je hebt misschien iets minder opties dan Logic of Cubase maar meer dan genoeg om de tofste house, techno, hardstyle of elk ander elektronisch genre te produceren.
Welke apparatuur heb ik nodig?
Om te beantwoorden welke apparatuur je nodig hebt, is het ook weer belangrijk om te weten welke muziek je maakt. Als je akoestische gitaar of zang wil opnemen dan heb je onder andere een microfoon en geluidskaart nodig. In dit artikel vertel ik je hier meer over.
Toch is het als elektronische muziekproducer ook handig om een geluidskaart te kopen, omdat de kwaliteit van de ingebouwde koptelefoon uitgang op je laptop of desktop computer meestal niet zo best is. Een geluidskaart heeft daarnaast veel betere ‘drivers’ waardoor je minder vertraging hoort tijdens het inspelen op een MIDI Keyboard.
Een MIDI Keyboard is trouwens zowel voor singer-songwriters als elektronische muziekproducer heel handig. Je hoeft geen toetsenist te zijn om een paar akkoorden of eenvoudige melodieën in te spelen. In dit artikel lees je alles over MIDI Keyboards.
Om je muziek terug te luisteren raad ik iedereen altijd aan om te beginnen met een koptelefoon. Het voordeel is dat je de akoestiek van de ruimte buiten beschouwing laat. Het klinkt misschien gek, maar de ruimte heeft een grotere invloed op de klank dan de speakers die je koopt.
Het nadeel van een koptelefoon is dat het vermoeiend kan zijn, en je moet er ook op letten dat je het volume laag houdt om gehoorschade te voorkomen. Meer weten over studio monitoren, check dan dit artikel.
Heb ik een synthesizer nodig?
Je ziet ze steeds meer in studio’s en ook op het podium: synthesizers. Een synthesizer is een keyboard, maar dan met de optie om het geluid aan te passen tot in de kleinste details. Synthesizers worden steeds goedkoper en vooral Behringer maakt klassieke synths uit de jaren 70 en 80 na voor hele nette prijzen.
Voordat je geld uitgeeft aan een hardware synthesizer, raad ik aan om gewoon te beginnen met software. Iedere DAW heeft een hele verzameling aan synthesizers, maar er is er één die ik in al mijn muziekproductie lessen gebruik en dat is Vital. Dit is een gratis synthesizer met een extreem overzichtelijke gebruikersinterface, ideaal voor beginners dus!
Heb je de basis van deze software door, maar draai je toch liever aan fysieke knoppen? Dan kun je nadenken over een hardware synth.
Oké, en nu?
Oké, je hebt een DAW gekocht en apparatuur aangeschaft, en nu? Er zijn heel wat stappen nodig om een muzikaal idee om te toveren tot een volledig nummer. Ik neem je even kort mee door het productie proces.
1. Songwriting
Stap 1 is het schrijven van een liedje. Een song bestaat uit een melodie, tekst en akkoorden. Dit is het deel wat je in theorie op papier zou kunnen schrijven. Veel singer-songwriters gebruiken een gitaar of piano als begeleidingsinstrument, maar ook als je geen instrument bespeeld kun je liedjes schrijven. Dat is het leuke aan muzieksoftware zoals Cubase en Logic. Je kiest een paar leuke akkoorden uit, zet deze achter elkaar en je hebt een begeleiding!
Ook als je geen zanger(es) bent of liever instrumentale muziek schrijft kan dit uitstekend op een computer. Veel elektronsiche muziekproducers maken een melodie door deze in te tekenen in de ‘piano roll’ van een DAW.
2. Sound Design
In de tweede fase denk je na over de klank, ofwel de ‘sound design’ van de instrumenten. Dit kan bijvoorbeeld de speelwijze zijn van een akoestisch instrument. Speel je hard of zacht? Speel je met een plectrum of juist fingerstyle? Gebruik je een nylon gitaar, een steelstring of juist een elektrische gitaar? Misschien gebruik je wel gitaar pedaaltjes. Allemaal manieren om de klank te beïnvloeden.
Als elektronische muziekproducer werk je meer met de klank van een synthesizer of drum computer. Welke kick gebruik je? Kies je een hoog of laag register? Is de klank scherp en helder, of juist warm en dof? Ook hier kun je effecten toepassen zoals galm, delay en distortion.
Het is enorm belangrijk om na te denken over de klank nog voordat je begint met opnemen. Denk goed na over de context die het geluid krijgt in het geheel. Je kunt wel hele vervormde gitaarpartijen gebruiken, maar als je daar achteraf niet meer overheen komt met je stem, dan wordt het knap lastig.
3. Opnemen
Je kent vast wel de filmpjes en foto’s van die bekende band die de studio induikt om hun nieuwe plaat op te nemen. De liedjes zijn geschreven, de instrumenten en klanken zijn uitgekozen, nu is het een kwestie van opnemen.
Als elektronische muziekproducer is deze stap niet nodig wanneer je alles op een computer maakt, maar zodra je werkt met fysieke synthesizers, akoestische instrumenten en zang, moét je wel opnemen.
Als je zelf aan de slag gaat met het maken van opnames, is het handig je te verdiepen in het opname proces. Hoe gebruik je een microfoon? In welke ruimte neem je op? Waar plaats je deze microfoon in de ruimte, en op welke afstand tot het instrument? Hoe stel je je elektrische gitaarversterker in? En hoe werken die knopjes op je geluidskaart?
Er komt best wat kijken bij het maken van geluidsopnames, vooral de akoestiek is nog wel eens een uitdaging. Meestal wil je een opname zonder al teveel galm van de ruimte en zonder lawaai van de buren. Dat is de reden waarom veel opnames nog steeds in opname studio’s plaatsvinden.
Maar als je net begint zou ik gewoon lekker zelf aan de slag gaan in je slaapkamer of oefenruimte. De enige manier om te leren is door te doen, en net als het bespelen van een instrument, vergt het maken van goede opnames enige oefening.
4. Productie
Stap vier is eigenlijk onderdeel van het hele proces, en in de praktijk loopt de volgorde ook door elkaar heen, maar het is wel belangrijk om even te benoemen. ‘Produceren’ is het uitwerken van een ‘song’ tot een volledig geheel.
Vaak maak je als band of singer-songwriter eerst een ruwe opname: een demo. Op de computer ga je vervolgens instrumenten toevoegen en experimenteren met de klank. Je kunt bijvoorbeeld één gitaarpartij opnemen, maar je kunt het ook ‘dubbelen’. Dat wil zeggen dat je tweemaal dezelfde partij inspeelt en deze vervolgens tegelijk afspeelt, alsof je twee gitaristen hebt in plaats van een. Dit is een productie techniek die de klank veel voller maakt. Het heeft invloed op de klank, maar het voegt in feite niets toe aan de song zelf.
In de demo fase denk je ook na over het arrangement. Welke instrumenten gebruik je allemaal en in welke volgorde? Misschien heb je een bas partij opgenomen maar kom je er achter dat de bas helemaal niet nodig is in de eerste helft van het nummer. Of misschien wil je wel juist een synthesizer bas gebruiken in plaats van een elektrische bas. Het productieproces is vloeibaar en continue onderhevig aan verandering.
Dit is ook het moment om na te denken over het editen van de opnames en het ‘stemmen’ van zangpartijen. Niet alles hoeft perfect, af en toe een fout nootje is niet erg en kun je eenvoudig corrigeren.
5. Mixen
Wanneer de opnames af zijn kun je beginnen met het mixen. In dit stadium neem je alle losse instrumenten en denk je na over de balans. Hoe hard staan de drums in verhouding tot de bas? Hoe zorg je ervoor dat het laag niet te rommelig klinkt? Welke effecten gebruik je op de zang zodat deze goed hoorbaar is? Hoe creëer je diepte met galm en delay?
Ofwel, hoe zorg je ervoor dat alle afzonderlijke elementen klinken als één geheel?
Als singer-songwriter en band, is het mix proces een apart stadium. Maar als elektronische muziekproducer mix je vaak gaandeweg. Veel artiesten besteden het mixproces uit aan iemand anders. Je bent namelijk maar beperkt objectief, en soms is het verstandig om dit proces over te laten aan een ervaren mix engineer die werkt met uitstekende apparatuur in een ruimte met goede akoestiek.
Als je net begint is dit natuurlijk wat overdreven en kun je het net zo goed zelf doen. Maak het niet te ingewikkeld en hou het bij simpele handelingen zoals de volumebalans, haal hier en daar wat laag weg, en gebruik een galm en delay. Ga vooral niet honderd plugins gebruiken omdat het kan, over het algemeen gaat het daar niet beter van klinken, eerder slechter.
6. Mastering
De laatste fase van het maken van muziek is: mastering. Als de mix af is komt alles samen op twee sporen, ofwel links- en rechts. Je exporteert een geluidsbestand uit je DAW en speelt dit af op je telefoon, huiskamerspeakers, of in de auto. Opeens merk je dat er veel te veel laag zit in je nummer, of dat het best wel zacht klinkt, of misschien juist enorm vervormt.
Wat mist is een laatste eindcontrole door een professionele mastering engineer. In dit artikel leer je meer over wat een mastering engineer precies doet. Kort gezegd is het een laatste controle waarin geluisterd wordt naar de balans tussen laag, midden, en hoog. Een mastering engineer luistert in een ruimte met uitstekende akoestiek en doet aanpassingen met toonregeling, compressie en limiting om je nummer naar een professioneel niveau te tillen.
Ook dit stadium kun je als beginner prima zelf doen, door wat plugins op de master track te zetten in je DAW. Gebruik in dit geval een referentie track, gewoon een nummer van je favoriete artiest die je heel goed kent om mee te vergelijken. Natuurlijk zal je nooit exact in de buurt komen van dit voorbeeld, als je maar een beetje in de goede richting zit.
Een hoop info
Dat zijn aardig wat stappen of niet? En dan hebben we het nog niet eens over promotie en alles wat er bij komt kijken om je muziek daadwerkelijk op Spotify te krijgen. Laat je echter niet ontmoedigen, al deze stappen kun je leren. Ook al denk je dat het veel te technisch is, of misschien twijfel je aan je muzikale kennis. Het belangrijkste is dat je uren maakt, net als met het leren van een instrument. Als je niet oefent, gebeurt er ook niets.
Ik snap dat je misschien meer vragen hebt dan antwoorden, en dat is precies de reden waarom ik Leer Muziek Productie ben begonnen. Ik geef les aan muziekliefhebbers zoals jij om zo snel mogelijk aan de slag te gaan met het maken van je eigen muziek.
Welke genre je ook maakt, de basisprincipes van muziekproductie veranderen nooit. Er is zo ontzettend veel te leren, maar niet alles is belangrijk als je net begint. Daarom help ik je te focussen zodat je alleen datgene leert wat je daadwerkelijk nodig hebt. Ook krijg je persoonlijke feedback waardoor je meteen weet wat je sterke en zwakke punten zijn.
Kom gerust eens langs voor een proefles, stuur een appje, mail of geef me een belletje als je vragen hebt en dan gaan we samen aan de slag met het maken van toffe muziek!
